اثر تیمارهای پرایمینگ بذر بر سبز شدن زنیان تحت سطوح مختلف آبیاری

ارزیابی تحمل به کم‌آبی گیاهان دارویی، به‌منظور کشت در مناطق خشک و شور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جوانه‌زنی و استقرار گیاهان دارویی به علت قوه نامیه کم با مشکل مواجه است و تنش‌های محیطی، به‌ویژه خشکی بیش از عوامل دیگر موجب کاهش سبز شدن این گیاهان می‌گردند. پرایمینگ بذر ازجمله روش‌هایی است که منجر به افزایش قابلیت جوانه‌زنی در شرایط تنش می‌شود. بدین منظور برای بررسی اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بذر بر بهبود پارامترهای سبز شدن گیاه زنیان، آزمایشی به‌صورت کرت خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه دانشگاه شهرکرد اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری (آبیاری پس از 11، 22 و 33 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) به‌عنوان عامل اصلی و تیمارهای پرایمینگ بذر (عدم پرایمینگ، هیدروپرایمینگ، نیترات پتاسیم، سولفات روی، پلی‎اتیلن گلیکول 6000 و جیبرلیک اسید) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد در شرایط تنش ملایم (آبیاری بعد از 22 میلی‎متر تبخیر)، بیشترین سرعت و درصد سبز شدن با پلی‎اتیلن گلیکول و بیشترین وزن خشک ریشه‌ با جیبرلیک اسید، نیترات پتاسیم، پلی‎اتیلن گلیکول و سولفات حاصل شد. علاوه بر این تحت شرایط بدون تنش، طول ریشه، طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، ضریب آلومتری نه‌تنها با پرایمینگ بذور بهبود نیافت حتی مقادیر این صفات نسبت به بذور پرایم نشده کاهش یافت. در شرایط تنش شدید (آبیاری بعد از 33 میلی‎متر تبخیر), سرعت و درصد سبز شدن و شاخص ویگور با تیمارهای پلی‎اتیلن گلیکول، جیبرلیک اسید، سولفات روی افزایش یافت و بیشترین طول ریشه (6/75 سانتی‌متر) و طول اندام هوایی (4/4 سانتی‌متر) به ترتیب در تیمارهای جیبرلیک اسید و سولفات روی مشاهده شد. همچنین پرایمینگ با سولفات روی باعث افزایش معنی‌دار وزن خشک اندام هوایی (16/12 میلی‌گرم گیاهچه) و ضریب آلومتری (0/82) گردید. به‌طورکلی می‌توان نتیجه‎گیری نمود که در شرایط تنش خشکی پارامترهای سبز شدن بذور پرایم شده با سولفات روی در مقایسه با سایر تیمارهای پرایمینگ بذر ارتقا یافت، بنابراین این تیمار برای تعدیل اثرات محدودکننده تنش خشکی بر رشد گیاهچه زنیان توصیه می‎شود.